Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης της Καστοριάς, στην περιοχή «Ξενία». Ο σχεδιασμός του πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα-πολεοδόμο Δημοσθένη Μολφέση, εκπρόσωπο του μοντέρνου κινήματος στην Ελλάδα, η δε ανέγερσή του ολοκληρώθηκε το 1985.
Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 1989 και έως το 2013 φιλοξενούσε έκθεση με μικρό αριθμό φορητών εικόνων. Από το 2016 επαναλειτουργεί με νέα μόνιμη έκθεση, η οποία αναπτύσσεται σε τρεις θεματικές ενότητες: Η Βυζαντινή Καστοριά, Η Μεταβυζαντινή Καστοριά και Η τέχνη, η θεραπεία και η ανάδειξή της στην Καστοριά. Το εκθεσιακό υλικό περιλαμβάνει περισσότερες από 75 φορητές εικόνες και βημόθυρα τέμπλου, καθώς και τμήματα αποτοιχισμένων τοιχογραφιών και αντικείμενα μικροτεχνίας.
Η έκθεση είναι οργανωμένη με τρόπο ώστε οι εικόνες να «συνομιλούν» με τους ναούς από τους οποίους προέρχονται, συνιστώντας αφετηρία για την πραγματοποίηση περιήγησης στις γειτονιές και τα λιθόστρωτα καλντερίμια της περιώνυμης πόλης και αναδεικνύοντας την αδιάλειπτη ακτινοβολία της κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους. Η δε σύνδεση με το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο της εποχής, που επέτρεψε τη δημιουργία των εικόνων και καλλιέργησε το σύστημα αξιών που αυτές υπηρετούσαν, αντικατοπτρίζεται τόσο στα ερμηνευτικά μέσα της έκθεσης, όπως είναι οι δίγλωσσες ενημερωτικές πινακίδες, οι λεζάντες και το καλαίσθητο εποπτικό υλικό, όσο και στις ψηφιακές εφαρμογές που πλαισιώνουν την έκθεση (εκπαιδευτικά βίντεο σχετικά με τα μυστικά που κρύβει η τεχνική της κατασκευής μιας φορητής εικόνας και διαδραστική τράπεζα με αντικείμενο τον συσχετισμό των εκθεμάτων του Μουσείου με τους ναούς από τους οποίους προέρχονται).
Για τη διευκόλυνση των επισκεπτών με δυσχέρειες όρασης, το Μουσείο προχώρησε στην παραγωγή ενημερωτικού φυλλαδίου στην ελληνική και αγγλική γραφή Braille. Παράλληλα, μερίμνησε για την εγκατάσταση QR Codes, μέσω των οποίων η εν λόγω ομάδα επισκεπτών δύναται να ακούσει την περιγραφή σημαντικών αντικειμένων της μόνιμης έκθεσης.
